Het polybiusvierkant, ook gekend als Polybios square, is een versleuteling waarbij de letters door cijfers voorgesteld worden. In het Latijnse alfabet kan dat aan de hand van een 5×5 vierkant.
Alle letters van het alfabet worden in een 5×5 vierkant geschreven (I en J staan op dezelfde plek) en doormiddel van coördinaten kan je een woord versleutelen.
De Griekse historicus Polybios (203 v. Chr. – 120 v.Chr.)
Het standaard Polybiusvierkant: Polybius 5
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
1 | A | B | C | D | E |
2 | F | G | H | I/J | K |
3 | L | M | N | O | P |
4 | Q | R | S | T | U |
5 | V | W | X | Y | Z |
Versleutelen met het Polybius 5
Wanneer je een woord wil versleutelen, dan zoek je de coördinaten op in het Polybius 5 vierkant van iedere letter van jouw woord. Hieronder kan je het voorbeeld vinden van het woord Geocaching.
G | E | O | C | A | C | H | I | N | G |
22 | 15 | 34 | 13 | 11 | 13 | 23 | 24 | 33 | 22 |
Polybius 5 met sleutelwoord
Je kan nog een stapje verdergaan om je gecodeerde boodschap te beschermen en werken met een sleutelwoord. Hierbij vul je in het vierkant eerst de letters in van jouw sleutelwoord (vaak een isogram), de overige lege plekken in het vierkant worden alfabetisch ingevuld met de overgebleven letters.
Voorbeeld: sleutelwoord = Polybius, dan is dit jouw 5×5 vierkant:
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
1 | P | O | L | Y | B |
2 | I/J | U | S | A | C |
3 | D | E | F | G | H |
4 | K | M | N | Q | R |
5 | T | U | V | W | Z |
In dit geval zou het woord Geocaching versleuteld worden als 34 32 12 25 24 25 35 21 43 34
Het Polybiusvierkant met sleutelwoord wordt onder andere gebruikt bij het Bifid Cipher.
Polybius 6
Het Polybius vierkant is ook gekend in een 6×6 vorm, dit werd ondermeer gebruikt voor het Cyrilisch alfabet. Het kan echter ook gebruikt worden om het alfabet en de cijfers van 0-9 weer te geven. Merk op dat in tegenstelling tot Polybius 5 I en J elk aparte coördinaten hebben.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
1 | A | B | C | D | E | F |
2 | G | H | I | J | K | L |
3 | M | N | O | P | Q | R |
4 | S | T | U | V | W | X |
5 | Y | Z | 0 | 1 | 2 | 3 |
6 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |