Met geheimschrift probeer je teksten te versleutelen zodat diegene die deze te zien krijgt deze probeert te ontcijferen. Om geheimschrift te kunnen ontcijferen zal je eerder op zoek gaan naar de juiste sleutel in de vorm van een codering.
Er zijn natuurlijk heel wat geheime codes om geheimschrift te maken (en te ontcijferen). De ene is natuurlijk al wat moeilijker te ontcijferen dan de andere. Maar wij vonden het wel eens interessant om te onderzoeken welke geheime codes het meest gebruikt worden. Onderstaande geheime codes worden het meeste gebruikt om teksten en codes te versleutelen tot geheimschrift. Ontdek deze snel!
🤐 ROT13
Eén van de meest gebruikte geheime codes is ROT13, ook wel gekend als Caesarrotatie. Bij ROT13 wordt iedere letter van het geheimschrift vervangen door de letter die 13 plaatsen verder staat in het alfabet. Een F zal een S worden en een X kan je vervangen door een K. Alle mogelijkheden kan je hieronder vinden:
A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M |
N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z |
Als voorbeeld hieronder hebben we het woord geocaching met ROT13 geheimschrift omgezet:
G | E | O | C | A | C | H | I | N | G |
T | R | B | P | N | P | U | V | A | T |
🤐 Morse
De Morse code is eigenlijk een communicatiecode die bestaat uit lange en korte signalen. In de 19de eeuw werd Morse gebruikt om boodschappen door te geven via de telegraaf. Door deze signalen te combineren met elkaar is er een volledig morse code alfabet ontstaan waarbij letters, cijfers en leestekens voorgesteld worden door deze korte en lange signalen. Morse kan je natuurlijk ook noteren: korte signalen worden door een punt voorgesteld en lange signalen door een streepje. Het is een heel populaire geheime code omdat je hier nog een stapje verder mee kan gaan: je kan werken met geluiden, punten en streepjes, korte-lange signalen, …
🤐 vigenère cipher
De volgende geheime code in het lijstje is het vigenèrecijfer. Het Vigenère Cipher wordt door heel wat mensen als moeilijk aanschouwd, maar eenmaal je het principe van deze geheime code kent valt dat eigenlijk goed mee. Goed om weten is dat je bij deze geheime code een substitutietabel nodig hebt, ook wel gekend als Tabula recta: een matrix waarin je het alfabet verschillende keren terug kan vinden:
Naast de Tabula recta heb je ook een sleutelwoord nodig, zonder deze ben je eigenlijk niets. Dit sleutelwoord schrijf je onder de versleutelde tekst en herhaal je zodat onder iedere letter van het geheimschrift een letter staat van het sleutelwoord. Daarna ga je in de Tabula Recta op de horizontale (in dit geval groene) lijn naar de letter van het sleutelwoord: hieronder ga je op zoek naar de letter van de versleutelde tekst en kijk je naar de overeenkomende letter in de (in dit geval groene verticale) rij. En zo ga je verder totdat alle letters vervangen zijn en de tekst ontcijferd is. Misschien is deze uitleg nog net wat te moeilijk en zal een voorbeeld jou beter helpen, sleutelwoord = hebbes.
Geheimschrift | N | I | P | B | E | U | O | M | O | H |
Sleutelwoord | H | E | B | B | E | S | H | E | B | B |
Oplossing | G | E | O | C | A | C | H | I | N | G |
🤐 Polybiusvierkant
Het Polybiusvierkant is een geheimschrift dat gebruikt maakt van een matrix van 5 op 5 waarbij letters worden vervangen door getallen. De getallen worden bepaald door de rij en kolom waarin de letters van het alfabet staan in het Polybiusvierkant.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
1 | A | B | C | D | E |
2 | F | G | H | I/J | K |
3 | L | M | N | O | P |
4 | Q | R | S | T | U |
5 | V | W | X | Y | Z |
Een voorbeeld, het woord Geocaching wordt in getallen op deze manier voorgesteld:
G | E | O | C | A | C | H | I | N | G |
22 | 15 | 34 | 13 | 11 | 13 | 23 | 24 | 33 | 22 |
Er is trouwens nog een extra variant van het Polybiusvierkant: als je een sleutelwoord erbij krijgt, dan ziet het Polybiusvierkant er anders uit. In deze matrix moet je eerst het sleutelwoord invullen (enkel de unieke letters), daarna vul je de overige letters van het alfabet alfabetisch in in de lege vakken.
In het voorbeeld hieronder kan je het Polybiusvierkant zien waarbij het sleutelwoord Geocaching is.
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | |
1 | G | E | O | C | A |
2 | H | I/J | N | B | D |
3 | F | K | L | M | P |
4 | Q | R | S | T | U |
5 | V | W | X | Y | Z |
Wil je het nog een stapje moeilijker maken? Dan kan je ook een dubbele versleuteling maken met het Polybiusvierkant: dat is het Bifid cipher waar we nu niet dieper op ingaan.
🤐 Braille
Braille is misschien wel de vreemde eend hier in de bijt: want eigenlijk is dit geen geheime code. Dit is een alfabet dat gemaakt is voor blinden en slechtziende mensen. Echter wordt deze ook wel regelmatig ingezet om puzzels te maken en teksten of cijfercodes te versleutelen. Het is een heel herkenbaar alfabet want iedere letter of cijfer wordt voorgesteld aan de hand van bolletjes die een verhoging vormen in papier. Het Braille alfabet kan ook voorgesteld worden door 6 bolletjes (raster van 2 op 3) die al dan niet ingekleurd zijn.
🤐 Substitutieversleuteling
Misschien zegt het woord substitutieversleuteling jou niet zo heel veel, maar het is een heel eenvoudig principe. In de cryptografie is substitutieversleuteling een methode waarbij iedere letter van het alfabet en ieder cijfer vervangen wordt door symbolen. Iedere letter of cijfer wordt simpelweg vervangen door een symbool. Alfabetten kan je op heel wat manieren visueel voorstellen met symbolen en hetzelfde geldt voor getallen waarmee je cijfercodes kan maken.
Het wordt wellicht duidelijker als we enkele voorbeelden van substitutie-alfabetten opsommen: dancing men code, hiërogliefen, birds on a wire, atlantean, klokalfabet, kabouter ABC, maze code, … Kortom: er bestaan heel veel substitutieversleutelingen. Als je enkele veel gebruikte substitutie-alfabetten wil ontdekken: ontdek dan ons overzicht met geheime code tabellen. Hieronder kan je ook enkele substitutieversleutelingen terugvinden.
🤐 Pigpen code
De Pigpencode is ook gekend als rozenkruisersgeheimschrift, misschien ken je die naam wel? Bij deze geheime code wordt iedere letter van het alfabet voorgesteld door een symbool. De sleutel om een tekst te ontcijferen kan je zien in de afbeelding hieronder. Let vooral goed op de details: bij sommige symbolen zal er een puntje staan, waardoor je 26 unieke symbolen kan maken. Eigenlijk is de Pigpen code ook een eenvoudige 1-op-1 versleuteling waarbij iedere letter wordt voorgesteld door een symbool, maar de moeilijkheid ligt hem in het begrijpen van onderstaande sleutel.
Een voorbeeldje om de Pigpen code uit te leggen: het woord geocaching kan je via deze geheime code op deze manier voorstellen en ontcijferen.
G | E | O | C | A | C | H | I | N | G |
🤐 Transposition cipher
Hierboven hadden we het reeds over het substitutieversleuteling waarbij de letters van het alfabet vervangen worden door symbolen, bij het transpositiecijfer wordt de volgorde van de letters aangepast om geheime boodschappen te maken. Het transposition cipher werkt via een geordend systeem op basis van een sleutelwoord om de volgorde van de letters te bepalen en zo een geheime code te maken.
Een voorbeeldje om het transpositiecijfer te verduidelijken: via het sleutelwoord cache coderen we de boodschap geheim bericht.
Eerst moet je het sleutelwoord alfabetisch nummeren, daarna plaats je de boodschap in de tabel. Telkens 1 letter per kolom: van links naar rechts en van boven naar onderen.
C | A | C | H | E |
2 | 1 | 3 | 5 | 4 |
——— | ——— | ——— | ——— | ——— |
G | E | H | E | I |
M | B | E | R | I |
C | H | T |
Hierna lees je de kolommen van boven naar onderen op basis van de nummering van het sleutelwoord. In ons voorbeeld wordt dit: EBH GMC HET II ER
Voor de leesbaarheid groeperen we de tekst per 5 letters en komen we tot onze geheime tekst: EBHGM CHETI IER
Kan jij de geheime CIA code kraken?
In Langley Virginia ligt het hoofdkwartier van de CIA en bij het bouwen van dit hoofdkwartier werd er ook een beeldhouwwerk gemaakt. Dit beeldhouwwerk is beter gekend onder de naam Kryptos. Kryptos is Grieks voor verborgen en dat is ook wat dit beeldhouwwerk doet: het heeft een verborgen boodschap dat tot op de dag van vandaag nog niet ontcijferd werd.
Kryptos verbergt 4 puzzels met geheime codes waarvan de eerste 3 intussen gekraakt werden. Zo werd de eerste puzzel gekraakt via het Vigenére cipher. Zo zal je zien dat een andere puzzel gekraakt werd via het transposition cipher. De vierde puzzel is echter nog steeds niet gekraakt: misschien is het wel wat voor jou en krijg je zo een job aangeboden bij de CIA? Er is trouwens een geocache gewijd aan de CIA Secret code: GC9AFA1 waarbij uiteraard geheime codes van pas zullen komen.
HECER ANLEI NDRZN TSEIN WAAAN BEMAH
EMOEE HJMLI MTSAI DOMIT DSAAN CTOEN ANTEM
UTNTE ALNSH ECETN NOEHE CAIHI OLZAN BFEO
INDNAE FZEEH WBGHO LEEHR KTKIE ORAEI
THSAI OLEII TNTOE EEIIT NTVVD MTVUV CLKJ
En is er ook een sleutelwoord?
en hebbem jullie ook letter 3=1 6=2 enz
hebben we nodig voor school enz
Hoi, kan je iets specifieker zijn? Bedoel je toevallig stapeltellen?